Μέσα σε κάθε ενήλικα ζει ένα παιδί.
Ένα παιδί που κουβαλά τις πρώτες μας μνήμες, τα πρώτα μας χαμόγελα, αλλά και τα πρώτα μας δάκρυα. Αυτό το εσωτερικό παιδί δεν είναι φαντασία· είναι η ψυχολογική μας ρίζα, το κομμάτι της ύπαρξης που βιώνει ακόμη τα όσα συνέβησαν στα πρώτα χρόνια της ζωής μας.
Συχνά, το παιδί αυτό είναι πληγωμένο. Ίσως δεν ένιωσε ασφάλεια, στοργή ή αποδοχή. Ίσως διδάχτηκε να κρύβει τα συναισθήματά του ή να είναι «καλό» για να αγαπηθεί. Κι έτσι, μεγαλώνοντας, ο ενήλικας που γίναμε συνεχίζει να κουβαλά την ίδια πείνα για αγάπη, την ίδια αγωνία να αξίζει.
Ο ψυχαναλυτής Donald Winnicott μιλούσε για το «αρκετά καλό περιβάλλον» που χρειάζεται το παιδί για να ανθίσει. Όταν αυτό δεν υπάρχει, τότε η εσωτερική μας παιδική φωνή μένει ανικανοποίητη, παγιδευμένη σε στιγμές όπου δεν έλαβε αυτό που χρειαζόταν.
Ο Carl Gustav Jung, με τη γλώσσα των αρχέτυπων, έλεγε ότι ο άνθρωπος δεν ωριμάζει απλώς με τα χρόνια· ωριμάζει όταν συμφιλιώνεται με τα κομμάτια του που έμειναν πίσω. Και το εσωτερικό παιδί είναι ακριβώς αυτό το κομμάτι που περιμένει να το συναντήσουμε ξανά, όχι με αυστηρότητα αλλά με αγκαλιά
ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕΣΑ ΜΟΥ
Δεν είμαι μόνο η σκιά
που από παιδί με πήρε αγκαλιά.
Δεν είμαι μόνο το λάθος
που με έπεισαν πως είμαι.
Είμαι αυτή που έκλαψε πολύ,
επειδή δεν ένιωσε στοργή.
Είμαι ο ενήλικας που στάθηκε δίπλα στο παιδί
και του ψιθύρισε στ’ αυτί:
«Μην σε νοιάζει για ό,τι δεν πήρες·
θα έρθει η στιγμή».
Σταμάτησα, όταν είδα στα μάτια μου
τον αγώνα να αποδείξω ότι μπορώ.
Σε κανέναν τίποτα δεν χρωστώ,
παρά μόνο σε μένα —
να αποδείξω ότι με αγαπώ.
Το σώμα θέλει τον πιο πολύ καιρό
για να πιστεί,
την αγκαλιά να επιτρέψει, να δεχτεί.
Μα έχω κουράγιο και υπομονή,
να το νανουρίζω τρυφερά
όταν πέφτει να κοιμηθεί.
Ουσιαστικά, όταν το εσωτερικό παιδί είναι πληγωμένο ή παραμελημένο, δεν εκφράζεται μόνο ως παιδική ανάμνηση· συνεχίζει να ζει μέσα στον ενήλικα και να «μιλάει» μέσα από συμπεριφορές, συναισθήματα και σωματικά σημάδια.
Η δυσκολία του εσωτερικού παιδιού εκδηλώνεται με:
Συναισθηματικές υπερβολές: έντονη θλίψη, ανεξήγητος θυμός, εύκολα δάκρυα, ή αντίθετα συναισθηματικό πάγωμα.
Φόβο εγκατάλειψης: δυσκολία να εμπιστευτούμε, αγωνία μήπως μας αφήσουν, ζήλια στις σχέσεις.
Αναζήτηση επιβεβαίωσης: ανάγκη να μας πουν «είσαι καλός/ή», αίσθηση ότι ποτέ δεν είμαστε αρκετοί.
Υπερβολική συμμόρφωση: να λέμε πάντα «ναι» για να μην χάσουμε την αγάπη του άλλου.
Αντίσταση στην αυτοφροντίδα: δυσκολία να ζητήσουμε βοήθεια, αίσθημα ενοχής όταν ξεκουραζόμαστε ή όταν κάνουμε κάτι για εμάς.
Σωματικά συμπτώματα: άγχος, κρίσεις πανικού, δυσκολία στον ύπνο, τάση για ψυχοσωματικά.
Εσωτερική κριτική φωνή: ένα συνεχές «δεν είσαι αρκετός/ή», που επαναλαμβάνει τα παλιά μηνύματα των φροντιστών μας.
Ο Winnicott έλεγε πως το παιδί που δεν έγινε αποδεκτό όπως είναι, φτιάχνει έναν «ψεύτικο εαυτό» για να επιβιώσει. Αυτός ο ψεύτικος εαυτός συχνά είναι ο ενήλικας που φαίνεται λειτουργικός και δυνατός, αλλά μέσα του κρύβει το παιδί που ακόμη πονάει.
Η θεραπεία δεν είναι να το κάνουμε να «σωπάσει», αλλά να το ακούσουμε. Να σταθούμε εμείς οι ίδιοι δίπλα του όπως δεν στάθηκαν οι μεγάλοι της παιδικής μας ηλικίας.
Αναγνώριση: Δώσε χώρο στα συναισθήματα που έρχονται από το παρελθόν.
Συμπόνια: Μίλησε στον εαυτό σου όπως θα μιλούσες σε ένα παιδί που υποφέρει.
Έκφραση: Γράψε γράμματα, ζωγράφισε, τραγούδησε. Το εσωτερικό παιδί θεραπεύεται μέσα από δημιουργική πράξη.
Αγκαλιά: Κυριολεκτικά, αγκάλιασε τον εαυτό σου. Το σώμα χρειάζεται να νιώσει τη φυσική πράξη φροντίδας.
Ο ψυχολόγος John Bradshaw, που ανέπτυξε πολύ την έννοια του inner child, έγραφε:
«Το πληγωμένο παιδί μέσα μας φωνάζει για προσοχή. Όταν το ακούμε, ξεκινά η αληθινή θεραπεία.»
Το εσωτερικό παιδί δεν είναι μια αδυναμία που πρέπει να ξεπεράσουμε. Είναι το πιο αληθινό μας κομμάτι. Αν το αγαπήσουμε, τότε θα μας δείξει τον δρόμο προς την αυθεντικότητα, τη χαρά και την τρυφερότητα που όλοι δικαιούμαστε.