Σκιά, Ζωή και Φως είναι αλληλεξαρτώμενα

Το να γνωρίσεις τη δική σου σκοτεινή πλευρά είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσεις τη σκοτεινή πλευρά των άλλων.

– Κ. Γ. Γιούνγκ.

Η Σκιά σχηματίζεται στα παιδικά μας χρόνια, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη μη αποδοχή της οικογένειάς μας ή την έλλειψη σύνδεσης ή την οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης από τους σημαντικούς άλλους.

Οπότε, το εσωτερικό παιδί είναι κομμάτι της Σκιάς και γι΄αυτό ονομάζεται συνήθως το “σκοτεινό παιδί.” Αυτό το σκοτεινό πλάσμα παραμένει ταυτόχρονα και παιδί και, συγκεκριμένα, ένα φοβισμένο παιδί, το οποίο περιμένει να το αποδεχτείτε και να το αγαπήσετε ως γονιός. Απαιτεί έναν εξαδινεκευμένο γονιό. Για να εμπιστευτεί στην αγκαλιά σας τον τρόμο του, τη λύπη του και το θυμό του, τη μοναξιά και τη ντροπή του, θα σας τεστάρει. Αν δεν αναγνωρίσει, αυτό το μικρό θεριό, ότι είστε ένας ώριμος ενήλικος, δε θα σας εμπιστευτεί. Θα έρθει, θα παίξει και, εν τέλει, θα σας απορρίψει, δημιουργώντας ξανά εμπόδια και δυσκολίες και, ίσως δύο φορές πιο θυμωμένο, εφόσον θα νιώθει ότι το κοροϊδέψατε. Θα τεστάρει, όχι μόνο την αγάπη σας, αλλά και τη μαχητική σας δύναμη, γιατί σας θέλει δυνατή-ό, για να πολεμήσετε όλα αυτά που το πόνεσαν, για να αισθανθεί ασφάλεια και ότι, κοντά σας, θα επιβιώσει.

Ο άνθρωπος είναι φως, όμως πάντοτε συνοδεύεται από τη Σκιά του. Όσο φως δημιουργήσετε, τόση αντίστοια θα είναι και η Σκιά σου. Είναι αλληλένδετες ενέργειες το φως και το σκοτάδι, είναι αδύνατον να διαχωριστούν. Όσο πιο πολύ παλεύουμε να διαχωρίσουμε τη σκιώδη όψη μας, τόσο ακυρώνουμε το φως μέσα μας. Αυτός ο εσωτερικός πόλεμος καταλήγει μόνο με χαμένους. Δεν υπάρχει ποτέ νικητής.

Εκπαιδευτήκαμε να αποδεχόμαστε όλα τα στοιχεία που η κοινωνία θεωρεί επιτρεπτά και ηθικά. Ενώ όλα τα στοιχεία που δεν επιτράπηκαν πρωτίστως στην οικογένεια και, στη συνέχεια, στην κοινωνία – δηλαδή, όλο το καταπιεσμένο μας υλικό αποθηκεύτηκε στο ασυνείδητο που είναι η Σκιά.

Από τη γέννησή μας, εκπαιδευόμαστε με ένα σχιζοειδή τρόπο: π.χ. “Δεν πεινάω – θα φας” Όλη αυτή η μάχη αρχίζει να δομεί τη Σκιά, από στοιχεία όπως το λάθος, το κακό, το αποτυχημένο, το αμαρτωλό, το τρωτό, το ανήθικο. Αυτή η Σκιά ενώνεται με τη Σκιά του οικογενειακού δέντρου και με το συλλογικό ασυνείδητο. Έτσι, όλα αυτά τα στοιχεία δημιουργούν ένα τεράστιο ρήγμα στον ψυχισμό και μία αέναη μάχη αντιθέσεων.

Η διχοτόμηση αυτή στέλνει στα τάρταρα το πρωτόγονο μέρος του εαυτού μας. Όσο όμως προσπαθούμε να αποκόψουμε αυτό το κομμάτι των ενστίκτων, είναι σα να ακρωτηριάζουμε ψυχικά μας κομμάτια, το οποίο τελικά προβάλει πιο βίαιο, ανεξέλεγκτο και καταστροφικό.

Η απάρνησή μας προς αυτά δεν τα εξαφανίζει, αλλά, τελικά, τα οδηγεί στο να δημιουργήσουν υπόσταση, η οποία παραμένει ασυνείδητη σε εμάς.

Ο άνθρωπος καταλήγει να βιώνει μία μόνιμη εσωτερική σύγκρουση, που τον οδηγεί, όχι μόνο σε αδιέξοδα, εσωτερικά και εξωτερικά, αλλά και εξασθενημένο και σε πλήρη σύγχυση. Υπάρχει έντονη πιθανότητα το άτομο να κολλήσει εμμονικά σε κάτι που το ίδιο θεωρεί ότι το προστατεύει όπως είναι η καριέρα, η γυμναστική, η διατροφή, η θρησκεία, από τα σκοτεινά και άγνωστά του κομμάτια. Μπορεί να προσπαθεί με την ασυνείδητη αυτή αντίσταση να τα απαρνηθεί, όμως έτσι δημιουργεί μία ακόμα μεγαλύτερη εσωτερική αντίφαση, δυναμώνοντας, άθελά του, αυτήν την αντίθετη πλευρά.

Χρειάζεται να αγκαλιάσουμε την απεριόριστη δυναμική της Σκιάς, να αξιοποιήσουμε αυτή τη ζωογόνο δύναμη που κατέχει και να γίνουμε πιο ευέλικτοι και στις δύο όψεις, δημιουργώντας νέες υπαρξιακές συνθέσεις και συνθήκες, που θα μας βοηθήσουν να διευρυνθούμε. Εφόσον η ενέργεια δε θα καταναλώνεται σε εσωτερικό πόλεμο, θα μπορέσει να εξαπλωθεί και να γίνει δημιουργικό υλικό.

Όπως ξέρουμε, όλη η φύση λειτουργεί με αντιθέσεις. Όταν καταφέρουμε να αναγνωρίσουμε ότι οι αντιθέσεις μας είναι κινητήριος δύναμη, ότι η πολύπλευρη φήση μας έχει πολλή γνώση να μας δώσει, θα πάψει η σύγκρουση και θα γίνει αποδοχή. Έτσι, θα απελευθερωθεί η ιερή γνώση που υπάρχει στον πυρήνα κάθε κομματιού που μας αποτελεί.

Η αναγνώριση και η αποδοχή παράγουν τη συνειδητότητα. Έτσι, η κατανόηση βοηθά στην αντιμετώπιση των αντιθέσεων, χωρίς την αυτο-επίκριση, γιατί πλέον αναγνωρίζουμε όλα τα εσωτερικά μας διασπασμένα κομμάτια. Έχουμε το θάρρος να τα αποδεχτούμε με την ίδια θέρμη που αποδεχόμαστε και τα κομμάτια που έχουμε ήδη ενστερνιστεί. Νιώθουμε σεβασμό για τη Σκιά, καθώς ξέρουμε ότι αυτή μας κρατά στη ζωή. Αυτή διαπραγματεύεται για ότι έχει να κάνει με επιβίωση, για ότι απαιτείται θάρρος και σθένος. Όλα αυτά τα κομμάτια που θυσιάσαμε, που αποκληρώσαμε από την ύπαρξή μας, έχουν πολύτιμες πληροφορίες για την πορεία που διαλέξαμε και για τη διαχείριση που μπορούμε να κάνουμε, όπως και για το πώς να ζήσουμε με ειρήνη μέσα μας, αλλά και με τους γύρω μας.

Η προσπάθεια που καταβάλλεται για να συγκρατηθεί το θεριό, εντέλει το εξαγριώνει, και αυτό δίνει μία μόνιμη επιθετική διάθεση. Είναι πια φανερό ότι, όσο καταπιέζει κανείς το σκοτάδι μέσα του, συρρικνώνει το πάθος του για ζωή, τη σεξουαλικότητα, τη δημιουργικότητα και όλο το εσωτερικό του φως.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι, όσο ζούμε σε διαιρεμένα κομμάτια δε θα βιώσουμε ποτέ ικανοποίηση. Αν δώσουμε χώρο στο “καλό” μας κομμάτι, ίσως να νιώσουμε στέρηση ή καταπίεση ή ακόμα και εκμετάλλευση. Ενώ, αν δώσουμε χώρο στο “κακό” μας κομμάτι, τείνουμε να νιώσουμε ενοχές, ντροπή, ακόμα και φόβο. Οπότε, μέσα στην ψυχική διάσπαση που βιώνουμε, δεν υπάρχει ποτέ χαρά και, εννοείται πως όποιο κομμάτι και αν απαρνηθούμε, δυναμώνει και γίνεται όλο και πιο αυτόνομο και εκδικητικό.

Μόνο η αποδοχή των αντιθέσεων, η εξερεύνηση του σκοταδιού και ο σεβασμός απέναντί του μπορεί να μας οδηγήσει στην ολοκλήρωση της ύπαρξής μας. Η αυτοπραγμάτωση θέλει συνειδητότητα και η συνειδητότητα για να ενεργοποιηθεί, παρατήρηση. Και η παρατήρηση επίγνωση στα δρώμενα που βιώνουμε.

Όσο αποδεχόμαστε τη Σκιά ως ένα ψυχικό μας κομμάτι και, σταδιακά, με σεβασμό, τη μετακινούμε στο φως, θα αρχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε τι είναι ελευθερία. Δεν μπορούμε αλλιώς ποτέ αληθινά να συγχωρέσουμε κανέναν ή να νιώσουμε πραγματικά την ευγνωμοσύνη, καθώς εμείς δεν έχουμε συγχωρέσει, ούτε εμάς, ούτε καν αυτό το πονεμένο εσωτερικό παιδί και δεν είναι δυνατόν να νιώσουμε πραγματικά ευγνωμοσύνη για τη ζωή μας, όταν απαρνιόμαστε το μισό μας εαυτό.

Η Σκιά γεννήθηκε από το πολύτιμο φως μας, ώστε να το προστατεύσει. Σκιά, ζωή και φως είναι αλληλεξαρτώμενα, συνδέονται και δεν μπορούμε να κόψουμε κάποιο από αυτά, χωρίς τα υπόλοιπα να πληγωθούν.

Ας αγκαλιάσουμε τις αντιθέσεις μας, όλες αυτές μας κάνουν μοναδικούς. Αυτές είναι οι ευλογίες μας και μόνο αυτές μπορούν να μας αφυπνίσουν ως ύπαρξη.

Ιωάννα Μπράτη

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας